معیارهای دوگانه غرب برای آزادی بیان

 

یکی از موضوعات خبرساز در هفته گذشته مربوط به دستگیری جولیان آسانژ مؤسس سایت افشاگر ویکی لیکس بود. آسانژ پنجشنبه هفته گذشته پس از خروج از سفارت اکوادور در لندن توسط پلیس انگلیس بازداشت شد. این بازداشت پس‌ازآن اتفاق افتاد که دولت اکوادور وضعیت پناهندگی آسانژ را رد کرده و از پلیس انگلیس خواسته برای بازداشت او به سفارت برود.

جولیان آسانژ کیست؟
جولیان آسانژ؛ روزنامه‌نگار، برنامه‌نویس رایانه و از بنیان‌گذاران وبگاه ویکی‌لیکس و سردبیر استرالیایی آن است. هدف ویکی‌لیکس به‌عنوان یک رسانه اینترنتی افشاگر انتشار اخبار سیاسی و اجتماعی و ایجادشفافیت در عملکرد دولت‌ها است. سایت ویکی لیکس در طول فعالیت خبر‌های پشت پرده مهمی را منتشر کرده است که یکی از مهم‌ترین آن‌ها مربوط به اسناد نظامی آمریکا بود. در سال ۲۰۱۰ ویکی‌لیکس اسناد جنگ عراق و افغانستان، ازجمله ویدیوی کشتار غیرنظامیان در عراق توسط بالگرد‌های ارتش آمریکا را منتشر کرد که این افشاگری برای دولت آمریکا بسیار گران تمام شد. آسانژ به دلیل افشاگری‌های متعددی که داشت از سوی برخی دولت‌ها به‌خصوص آمریکا تحت‌فشار قرار گرفت و این موضوع باعث شد که در سال ۲۰۱۲ به سفارت اکوادور در لندن پناهنده شود؛ اما در سال ۲۰۱۸ رئیس‌جمهور اکوادرو با مقامات بریتانیا در مورد لغو پناهندگی او صحبت کرد و بالاخره هفته گذشته پلیس بریتانیا با دعوت سفیر اکوادور وارد سفارت شد و آسانژ را بازداشت کرد.

دلیل لغو پناهندگی
بازداشت آسانژ یک روز پس‌ازآن رخ داد که دبیر ویکی‌لیکس مدعی عملیات جاسوسی گسترده دولت اکوادور علیه جولیان آسانژ باهدف استرداد او شد. پس‌ازآن وضعیت پناهندگی آسانژ لغو شد. روابط آسانژ با مقام‌های اکوادور از زمان روی کار آمدن رئیس‌جمهور کنونی در سال ۲۰۱۷ به‌شدت تیره شده بود. ارتباط اینترنتی او در مارس سال گذشته قطع شد و مقام‌های اکوادور تأکید داشتند هدف از این اقدام، جلوگیری از مداخله آسانژ در امور دیگر کشور‌های مستقل است؛ اما مشخص است که منظور از کشور‌های مستقل دولت‌هایی هستند که نگران افشاگری فساد‌ها و جنایات مرتکب شده خود هستند. علاوه بر این، حساب توییتری ویکی‌لیکس پس‌ازاین اتفاق به پرونده‌ای اشاره کرد که متهم‌کردن آسانژ توسط مورِنو پس‌ازآن صورت گرفته که ویکی‌لیکس پرده از منافع شخصی مورنو در یک حساب خارجی در پاناما برداشته است.

برخورد دوگانه با آزادی بیان
بااینکه چند ماه از موضوع ربوده شدن قتل فجیع و سرنوشت نامعلوم جمال خاشقچی؛ خبرنگار سعودی می‌گذرد و دولتمردان غربی نسبت به عدم محاکمه عاملان آن سکوت کردند، این بار با حمایت مستقیم دولت‌های غربی پرونده‌ای جدید در مورد یک خبرنگار باز می‌شود. جولیان آسانژ به مدت ۷ سال در سفارت اکوادرو پناهنده شده بود، اما سرانجام پلیس انگلیس با ورود به این سفارت او را دستگیر کرد. پیش از آن‌هم مدتی دولت سوئد به بهانه اتهامات جنسی به دنبال پرونده‌سازی علیه او بود که بعداً با نظر یک کمسیون سازمان ملل این اتهام از او برداشته شد. پس از دستگیری و بازداشت آسانژ نیز هیلاری کلینتون، وزیر خارجه سابق آمریکا که در سال ۲۰۱۶ از افشاگری‌های ویکی‌لیکس متعلق به جولیان آسانژ آسیب زیادی دیده بود از بازداشت شدن آسانژ در شهر لندن در محل سفارتخانه اکوادور استقبال کرد و در یک سخنرانی در شهر نیویورک گفت، بنیان‌گذار ویکی‌لیکس باید به خاطر کار‌هایی که انجام داده و دست‌کم به خاطر اتهاماتی که از بابت اقداماتش علیه او مطرح‌شده پاسخگو باشد. در حالی دولت انگلیس باعث حصر ۷ ساله آسانژ در سفارت اکوادور در انگلیس و درنهایت دستگیری او شد که بار‌ها اعتراضاتی را در مورد بعضی محکومان امنیتی داخل ایران داشته است. برای مثال در مورد پرونده نازنین زاغری؛ محکوم امنیتی دارای تابعیت ایرانی_انگلیسی بار‌ها ادعا‌های حقوق بشری را مطرح کرده‌اند تا جایی که اقدام به اعطای حمایت دیپلماتیک از او کردند. این در حالی است که قبلاً «بوریس جانسون»، وزیر خارجه وقت انگلیس در پارلمان این کشور به‌صورت ناخواسته فاش کرد که نازنین زاغری هنگامی‌که بازداشت شد برای انجام یک مأموریت کاری از جانب تامسون رویترز به ایران سفر کرده بود و در حال آموزش روزنامه‌نگاران بود! نکته دیگری که حائز اهمیت است مقایسه نحوه مواجهه قانونی دولت‌های غربی با آسانژ به‌عنوان افشا کننده جنایات جنگی با مارک زاکربرگ به‌عنوان افشا کننده اطلاعات شخصی کاربران است. درحالی‌که زاکربرگ بعد از رسوایی فیسبوک همچنان مورداحترام دولت‌ها است و شایسته دریافتِ عنوانِ شخصیت برتر سال محسوب می‌شود، برای آسانژ بعد از حصر ۷ ساله احتمال مجازات اعدام هم وجود دارد. در چنین شرایطی فعلاً باید منتظر نحوه برخورد دولت انگلیس با روزنامه‌نگاری باشیم که اتهام اصلی‌اش، افشای جنایات جنگی آمریکا علیه مردم بی‌دفاع و کشتار غیرنظامیان است و، چون این اعمال در محدوده آزادی بیان غرب نمی‌گنجد، کسی مثل جولیان آسانژ نه‌تن‌ها حمایت دیپلماتیک هیچ‌کدام از کشور‌های غربی را ندارد، بلکه برای درخواست پناهندگی هم از سوی دولت انگلیس تحت‌فشار قرار می‌گیرد.